Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών προσέφερε για πρώτη φορά το πρόγραμμα Ερευνητικές Επισκέψεις στο Ναύπλιο με στόχο την υποστήριξη του έργου των νέων ερευνητών και ερευνητριών Ελληνικών Πανεπιστημίων και την ενίσχυση του διεπιστημονικού διαλόγου. Το πρόγραμμα περιελάβανε ένα εβδομαδιαίο ταξίδι τον Φεβρουάριο στο Ναύπλιο, στις εγκαταστάσεις του ΚΕΣ, κατά τη διάρκεια του οποίου οι νέοι ερευνητές και ερευνήτριες επωφελήθηκαν από την πρόσβαση στις πηγές και τα εργαλεία που παρέχει η ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Harvard και είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν με την ακαδημαϊκή κοινότητα του ΚΕΣ. Στο κείμενο που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για την εμπειρία και το προφίλ των πέντε ερευνητών/τριών από τα πέντε πεδία ενδιαφέροντος του προγράμματος.
Φυσικές Επιστήμες: Αδαμαντία Χαντζή
Τίτλος έρευνας: Μελέτη αναπαραστάσεων ανθρωπιδών Πλειο-Πλειστόκαινου από τον 19ο αιώνα έως σήμερα στον λαϊκό πολιτισμό
Σχετικά με την ερευνητική επίσκεψη
Η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα Ερευνητικές Επισκέψεις στο Ναύπλιο που διοργάνωσε το ΚΕΣ απετέλεσε εφαλτήριο για την πρόοδο του διδακτορικού μου καθώς εμπλουτίστηκε το πρωτογενές υλικό με την απόκτηση πρόσβασης σε μια από τις μεγαλύτερες πανεπιστημιακές ψηφιακές βιβλιοθήκες. Η πρόσβαση σε έναν όγκο δεδομένων, που πρότινος δεν είχα, λειτούργησε καταλυτικά καθώς επέτρεψε να συμπληρωθούν τα κομμάτια του παζλ που λέγεται εξέλιξη του ανθρώπου. Όμως πέραν του αδιαμφισβήτητου χρηστικού οφέλους, η συνάντησή μου με άλλους νέους επιστήμονες μου έδωσε τη δυνατότητα γόνιμων αλληλεπιδράσεων με συναδέλφους διαφορετικών ειδικοτήτων. Με τη συμμετοχή μου στο πρόγραμμα αυτό συνειδητοποίησα τη σύγχρονη ανάγκη επικοινωνίας μεταξύ των επιστημών. Η διεπιστημονικότητα επιτάσσει την εξωστρέφεια του επιστήμονα προς τους όμοιους του αλλά και προς την κοινωνία. Η επικοινωνία με νέους συναδέλφους με έφερε πιο κοντά σε νέους προβληματισμούς ενώ η επαφή μου με την παλιότερη γενιά επιστημόνων μου δημιούργησε ένα αίσθημα κοινότητας και με έκανε να αντιληφθώ πως η έρευνα είναι τρόπο τινά μαραθώνιος.
Η Αδαμαντία Χαντζή σπούδασε στο Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) προπτυχιακά καθώς και μεταπτυχιακά, όπου και ολοκλήρωσε το διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διδακτική της Βιολογίας». Στο πλαίσιο της εκπόνησης της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας μου ασχολήθηκε με τις αναπαραστάσεις φυτικών και ζωικών οργανισμών σε αρχαιολογικά ευρήματα της Δήλου, θεματική την οποία συνεχίζει και στις διδακτορικές μου σπουδές. Είναι υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Γεωλογίας με επιβλέποντα τον Γεώργιο Λύρα, Αναπληρωτή Καθηγητή Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας (ΕΚΠΑ). Ο τίτλος της διδακτορικής της διατριβής είναι «Συστηματική αξιολόγηση των αναπαραστάσεων των Πλειο-Πλειστοκαινικών Ανθρωπίδων από το 19ο αιώνα έως σήμερα στην επιστήμη και τη λαϊκή κουλτούρα», όπου μελετάται η ιστορία των αναπαραστάσεων προϊστορικών ανθρώπων και η συμβολή των αναπαραστάσεων αυτών στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης σε θεματικές για την εξέλιξη του είδους μας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην επικοινωνία της επιστήμης της Βιολογίας στο ευρύ κοινό καθώς και στο μετασχηματισμό της γνώσης για εκπαιδευτικούς σκοπούς κυρίως σε πλαίσια άτυπης εκπαίδευσης.
Θέατρο, Κινηματογράφος και Παραστατικές Τέχνες: Μαρία Ζιγνέλη
Τίτλος έρευνας: Μελόδραμα και φύλο στη φιλμογραφία της Μαρίας Πλυτά
Σχετικά με την ερευνητική επίσκεψη
Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2022-2023, είχα τη χαρά να συμμετέχω στο πρόγραμμα ερευνητικών επισκέψεων του ΚΕΣ. Στο πλαίσιο αυτού, είχα την ευκαιρία να περάσω μία εβδομάδα στο Ναύπλιο, και πιο συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του ΚΕΣ στην παλιά πόλη του Ναυπλίου. Εκεί, μαζί με τέσσερις ακόμη νέες ερευνήτριες και νέους ερευνητές από διαφορετικά επιστημονικά πεδία, πραγματοποίησα μέρος της διδακτορικής μου έρευνας, έχοντας πρόσβαση στις πηγές και τα εργαλεία της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Harvard, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του πάντοτε φιλικού και εξυπηρετικού προσωπικού του Κέντρου. Η προτεινόμενη έρευνά μου είχε ως επίκεντρο τη συγκριτική μελέτη ανάμεσα στη χρήση του μελοδράματος στο Χόλιγουντ του ’50 και ’60 και στη χρήση του στον Παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο (ΠΕΚ), και ειδικότερα στο έργο της πρώτης Ελληνίδας σκηνοθέτριας, Μαρίας Πλυτά. Κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, όχι μόνο κατάφερα να εντοπίσω μία πληθώρα ακαδημαϊκών πηγών που θα εμπλουτίσουν ακόμα περισσότερο την παρούσα έρευνα, αλλά είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε γόνιμες συζητήσεις με τις συναδέλφισσες ερευνήτριες και τους συναδέλφους ερευνητές. Μέσα από αυτές τις συζητήσεις ανακαλύψαμε όλες και όλοι πολλά σημεία σύγκλισης ανάμεσα στα φαινομενικά διαφορετικά ερευνητικά μας ενδιαφέροντα. Φυσικά, η εμπειρία αυτή επιστεγάστηκε από την αλληλεπίδρασή μας με την ακαδημαϊκή επιτροπή, τα μέλη της οποίας υποδέχτηκαν τα ερευνητικά έργα μας με τρομερό ζήλο και διορατικότητα και προσέφεραν απλόχερα την εποικοδομητική ανατροφοδότησή τους. H εβδομάδα αυτή θα αποτελεί πάντοτε για μένα μία από τις σημαντικότερες εμπειρίες μου ως νέα ερευνήτρια και πραγματικά ανυπομονώ να συνεχιστεί αυτή η όμορφη συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα του ΚΕΣ.
Η Μαρίνα Ζιγνέλη είναι πτυχιούχος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του προγράμματος Film & Television Studies του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ. Από το 2021 εκπονεί την πρώτη διδακτορική διατριβή στην Ελλάδα με θέμα τη Μαρία Πλυτά, την πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτρια, και το έργο της. Tον Νοέμβριο του 2022 έγραψε μαζί με την αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Κινηματογράφου ΑΠΘ, Μπέτυ Κακλαμανίδου, άρθρο με τίτλο «Μαρία Πλυτά: Η Άγνωστη Σκηνοθέτρια του Ελληνικού Κινηματογράφου και του Ευρωπαϊκού Μοντερνισμού», Εργόχειρο Σινεμά: Α/Κατάλογος του 63ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ). Επίσης, συμμετείχε στην πρώτη ημερίδα που διοργανώθηκε για τη Μαρία Πλυτά από το Εργαστήριο Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΜΕΚΤ) του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ και φιλοξενήθηκε από το 63ο ΦΚΘ. Παράλληλα, η Μαρίνα ασχολείται με την αρθρογραφία και την αρχισυνταξία σε διάφορα μέσα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τις οπτικοακουστικές αναπαραστάσεις του φύλου, τη φεμινιστική θεωρία και τα κινηματογραφικά είδη.
Αρχιτεκτονικός και Αστικός Σχεδιασμός: Νιόβη Τόμου
Τίτλος έρευνας: Διερεύνηση της ανάπλασης και της χωρικής ένταξης σε ελληνικούς νησιωτικούς και ορεινούς οικισμούς
Σχετικά με την ερευνητική επίσκεψη
Για το διάστημα 12 - 18 Φεβρουαρίου 2023 είχα την τιμή να συμμετάσχω στο πρόγραμμα Ερευνητικών Επισκέψεων στο Ναύπλιο. Η συγκεκριμένη ευκαιρία μου έδωσε τη δυνατότητα να επωφεληθώ από την πρόσβαση στις πηγές που παρέχει η ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Harvard και να διερευνήσω εν γένει τη σημασία επαναπροσδιορισμού των όρων «προσβασιμότητα» και «αναβίωση» στους ηπειρωτικούς και νησιωτικούς οικισμούς της χώρας μας. Στα πλαίσια του προγράμματος, πέντε υπότροφοι διαφορετικού επιστημονικού υποβάθρου, είχαμε την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουμε μεταξύ μας, να συζητήσουμε για τα ερευνητικά μας ενδιαφέροντα και να κατανοήσουμε κοινά διεπιστημονικά στοιχεία που ενώνουν και ενδυναμώνουν τις ερευνητικές προθέσεις και ευαισθησίες μας. Μέσα από γόνιμους διαλόγους προέκυψαν καινούριες ιδέες και νέα ερευνητικά ερωτήματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και μελλοντικές συνεργασίες. Επιπλέον, γνωρίσαμε και συνεργαστήκαμε με ανθρώπους ξεχωριστούς για το ήθος, την επιστημονική τους πορεία (καθηγητές, μέλη και ερευνητές) και το εύρος των γνώσεων τους, με τους οποίους αλληλεπιδράσαμε γόνιμα μέσα από συζητήσεις και παρουσιάσεις. Η εμπειρία στο σύνολο της υπήρξε μοναδική και εποικοδομητική. Δεν νομίζω ότι θα είχα αλλιώς αυτή την ευκαιρία, όχι μόνο για να παρουσιάσω τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα, αλλά και για να γνωρίσω ανθρώπους πρόθυμους να βοηθήσουν τους νεότερους ερευνητές και να τους προβληματίσουν για νέους τρόπους προσέγγισης. Με το πέρας της εβδομάδας, η συγκεκριμένη προσπάθεια ανέδειξε τη σημασία του πνεύματος συνεργασίας, τα οφέλη της διεπιστημονικότητας και την όρεξη για διερεύνηση δημιουργικών ιδεών που στο μέλλον μπορούν να φωτίσουν με τα πορίσματα τους την κοινωνία.
Η Νιόβη Τόμου είναι διπλωματούχος αρχιτέκτων μηχανικός του Πανεπιστημίου Πατρών και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στον τομέα της Πολεοδομίας και Χωροταξίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Από το προπτυχιακό της στάδιο ξεκίνησε να διερευνά την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στους παραδοσιακούς νησιωτικούς οικισμούς της Ελλάδας σε σχέση με τον υφιστάμενο χτισμένο χώρο. Παράλληλα, στα πλαίσια της μεταπτυχιακής της εργασίας, μελετά τους παραμεθόριους ορεινούς οικισμούς της Ηπείρου, με στόχο την αναβίωση και επανακατοίκησή τους.
Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμός: Άρτεμις Κωνσταντιδέλλη
Τίτλος έρευνας: Το λαϊκό παραμύθι ως μέσο εκπαίδευσης, κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης της διαπολιτισμικής ικανότητας στα παιδιά προσφύγων
Σχετικά με την ερευνητική επίσκεψη
Στο πλαίσιο του προγράμματος, ωφελήθηκα πολλαπλά, καθώς είχα την ευκαιρία να αξιοποιήσω τον πλούτο της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Harvard. Έτσι, κατάφερα να έχω πρόσβαση σε σύγχρονη, ξενόγλωσση βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα που μελετώ, την αφήγηση, την ψηφιακή αφήγηση και την χρήση αυτών ως μέσο εκπαίδευσης σε διαπολιτισμικά περιβάλλοντα. Ταυτόχρονα, είχα την ευκαιρία να αλληλοεπιδράσω με τους υπολοίπους ερευνητές που μετείχαν στο πρόγραμμα αλλά και με τη διεπιστημονική επιτροπή. Μέσα από τη διαδικασία αυτή είχα την ευκαιρία να αναστοχαστώ ερευνητικά, να αντιληφθώ νέες πτυχές και προοπτικές μελέτης του θέματος μου αλλά και να βρω επιστημονικά «κοινά» με άλλους ετερόκλητους -εκ πρώτης όψεως- τομείς. Τέλος, η παραμονή μου στο Ναύπλιο ήταν μια μοναδική εμπειρία, καθώς πέραν της βιβλιοθήκης, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα αυτή την ιστορική και τόσο όμορφη πόλη!
Η Άρτεμις Κωνσταντιδέλλη είναι φιλόλογος-λαογράφος και υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μελετά θέματα λαϊκού πολιτισμού, εκφάνσεις του στο σήμερα και θέματα ψηφιακής Λαογραφίας και Εθνογραφίας.
Πολιτική Θεωρία και Διεθνείς Σχέσεις: Δημήτριος Ζούνης
Τίτλος έρευνας: Η επιρροή της γραφειοκρατικής πολιτικής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στη Γαλλία και τις ΗΠΑ κατά την περίοδο 1985-1995
Σχετικά με την ερευνητική επίσκεψη
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Ναύπλιο, είχα την ευκαιρία να προχωρήσω χάρη στο ΚΕΣ σε περαιτέρω διενέργεια βιβλιογραφικής ακαδημαϊκής έρευνας μέσω της ψηφιακής βιβλιοθήκης του Harvard. Ο στόχος ήταν η έρευνα να επικεντρωθεί κυρίως στην εξωτερική πολιτική των χωρών της Γαλλίας και των Η.Π.Α. κατά την εξεταζόμενη περίοδο, κάτι που επετεύχθη. Πέραν τούτου κατέστη εφικτή η περαιτέρω έρευνα στο αντικείμενο της θεωρίας των διεθνών σχέσεων και της εξωτερικής πολιτικής, τα ευρήματα της οποίας με βεβαιότητα θα βοηθήσουν στην συνέχεια του ερευνητικού έργου. Από σημαντική έως και κρίσιμη ήταν και η συνδρομή των μελών της επιστημονικής επιτροπής του Κέντρου, όπως και η συζήτηση με τους καθ’ ύλην αρμόδιους ακαδημαϊκούς, οι οποίοι με τις παρατηρήσεις τους συνέδραμαν στην επιστημονική συνάφεια και συγκρότηση της έρευνας. Τέλος σημαντική υπήρξε και η διαπροσωπική επαφή με τους υπόλοιπους ερευνητές, τόσο προσωπικά όσο και μέσα από την παρουσίαση του έργου τους. Σε προσωπικό επίπεδο πιστεύω ειλικρινά ότι υπήρξε η αρχή μίας ειλικρινούς φιλίας, ενώ μέσα από τον επιστημονικό διάλογο που αναπτύχθηκε καθ’ όλη την διάρκεια της παρουσίας μας στο Κέντρο, έγινε δυνατή η εκτίμηση της ύπαρξης μίας διεπιστημονικής διάστασης, η οποία θα εμπλουτίσει στην συνέχεια την έρευνα μου, και οντολογικώς την γενικότερη οπτική μου, συνεπικουρώντας παραγωγικά στην υποστήριξη της θέσης της. Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το διοικητικό προσωπικό του Κέντρου έπραξε σε κάθε επίπεδο το καλύτερο δυνατό για την υποστήριξη μίας σπουδαίας εμπειρίας.
O Δημήτριος Ζούνης είναι υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών, Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Το θέμα της διδακτορικής του διατριβής είναι «Η αφανής Κρίση και η διαχείριση της νέας εποχής. Η σχέση ηγεσίας-γραφειοκρατίας κατά τη δεκαετία 1985-1995. Οι περιπτώσεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας.». Τα ερευνητικά του ενδιαφέρονται άπτονται κυρίως του σκοπού της διδακτορικής εργασίας, ο οποίος είναι να ερευνήσει τη σχέση μεταξύ της κοινώς λεγόμενης γραφειοκρατίας και της ηγεσίας κατά την διαδικασία της λήψης αποφάσεων και την διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής, εντός του συγκεκριμένου, δυναμικού διεθνούς περιβάλλοντος κατά την δεκαετία 1985-1995. Το ιστορικό συνεχές ερευνάται υπό το πρίσμα των διεθνών σχέσεων των δύο χωρών, Η.Π.Α. και Γαλλίας, οι οποίες σε αυτό το επίπεδο συμπλέουν σε μεγάλο βαθμό. Κυρίως αναλύουμε σε γραμμική χρονική σειρά τα κυριότερα σημεία της παραπάνω δεκαετίας: Για τις Η.Π.Α. την προσωπική διαπραγμάτευση για τα πυρηνικά των Reagan- Gorbachev· την πτώση του Τείχους· την πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ.· τον πόλεμο του Κόλπου· την Συνθήκη του Dayton. Για την Γαλλία την σειρά: Ενιαία Πράξη· την Γερμανική Ενοποίηση· την Συνθήκη του Maastricht· τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.