- Πλήρης τίτλος: Η ουδέτερη/συμπεριληπτική γλώσσα. Έμφυλα στερεότυπα και γλωσσικός σεξισμός.
- Ημερομηνίες: 11-12 Νοεμβρίου 2023, 11 πμ-3 μμ
- Τοποθεσία: ΚΕΣ, Ναύπλιο
- Διοργάνωση: ΚΕΣ
- Ανοικτό σε: Όλους/ες (μέχρι 20 θέσεις)
- Περίοδος αιτήσεων: 28 Σεπτεμβρίου-22 Οκτωβρίου 2023
- Ακαδημαϊκός συντονισμός: Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη (Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Σχολής Επιστημών Αγωγής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Επιστημονική συνεργάτιδα & Μέλος Διεπιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής, ΚΕΣ Harvard, Επιστημονικώς Υπεύθυνη Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου, Υπεύθυνη Μονάδας «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» Εργαστηρίου Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, ΜΜΕ και Εκπαίδευσης Π.Τ.Ν.)
- Συντονισμός δραστηριότητας: Ματίνα Γκόγκα (ΚΕΣ)
Σχετικά με το εργαστήριο
Περιγραφή
Το ΚΕΣ, στο πλαίσιο της ετήσιας σειράς εργαστηρίων του που στοχεύουν στην υποστήριξη των Ελληνικών Σπουδών και του ευρύτερου πεδίου των Ανθρωπιστικών Επιστημών και στην προσφορά διαγενεακών, διεπιστημονικών ευκαιριών δια βίου μάθησης για το ευρύ κοινό, ανακοινώνει το εργαστήριο με θέμα: «Η ουδέτερη/συμπεριληπτική γλώσσα. Έμφυλα στερεότυπα και γλωσσικός σεξισμός».
Πυροσβέστης/πυροσβέστρια, μαία/μαιευτής, βουλευτής/βουλεύτρια. Η λέκτορας, (και για το θηλυκό γένος), αλλά η καθαρίστρια. O εργολάβος, η εργολάβος ή η εργολάβα. Μήπως η εργολάβισσα ή η εργολαβίνα; Ο στρατηγός, η στρατηγίνα; Ο πρόεδρος, η προεδρίνα; Οι φοιτητές, οι φοιτήτριες, τα φοιτητά; Οι σπουδαστές, οι σπουδάστριες, τα σπουδαστά; Όλες, όλοι,όλ@.
Στο εργαστήριο αυτό θα διαπραγματευτούμε μία σειρά από γλωσσικά ζητήματα αιχμής, που αφορούν στη χρήση των λέξεων που καλλιεργούν ή συντηρούν σεξιστικά στερεότυπα. Θα συζητήσουμε τις γλωσσικές αναπαραστάσεις και τις μορφές που παίρνει ο σεξισμός στους επαγγελματικούς χώρους, στα μέσα ενημέρωσης, στην εκπαίδευση, ενώ θα εξετάσουμε και τις στάσεις των ομιλητών/τριών απέναντί του. Θα φωτίσουμε τον όρο «συμπεριληπτική γλώσσα» (inclusive language) στο πλαίσιο της προσπάθειας να αποφεύγεται η σεξιστική χρήση της γλώσσας και να διευρύνεται μία γλώσσα η οποία στέκεται δίκαια απέναντι στα φύλα και στις κοινωνικές τάξεις. Μία γλώσσα η οποία δεν ευνοεί μόνον ένα βιολογικό ή κοινωνικό φύλο, αποκλείοντας ομάδες ανθρώπων.
Επιπλέον, θα συζητηθούν ποσοτικές αναλύσεις δεδομένων σεξιστικής χρήσης της γλώσσας, οι διαβαθμίσεις οι οποίες παρατηρούνται, καθώς και ποιοτικές προσεγγίσεις των δεδομένων σε σχέση με το φύλο ή την ηλικία των φυσικών ομιλητών/τριών.
Εάν αναλογιστούμε ότι η γλώσσα, ως ένας κορυφαίος ζωντανός οργανισμός, κανονίζει συμπεριφορές και διαμορφώνει αντιλήψεις και στάσεις ζωής, η δημόσια συζήτηση και εκπαίδευση σε τέτοιους είδους ζητήματα, παρουσιάζει ζωηρό ενδιαφέρον.
Θεματικοί άξονες & δομή του εργαστηρίου
Η προσέγγιση του θέματος θα δομηθεί πάνω στους ακόλουθους θεματικούς άξονες:
Πρώτη μέρα
- Η γλώσσα ως διαμορφωτής αντιλήψεων, νοοτροπιών, στάσεων ζωής.
- Σεξισμός, γλωσσικός σεξισμός, έμφυλες ταυτότητες και στερεότυπα.
- Η συμπεριληπτική/ουδέτερη γλώσσα. Η «δίκαιη» γλώσσα. Έννοιες, ορισμοί, συζήτηση.
- Λέξεις και φράσεις με χαρακτήρα προκατάληψης, διάκρισης ή απαξίωσης σε σχέση με το φύλο. Μελέτη παραδειγμάτων.
- Ουδέτερη γλώσσα και γλώσσες με γραμματικά γένη και χωρίς.
- Η δημιουργία ευρέως αποδεκτών ουδέτερων τύπων. Δυσκολίες, επιβολές, αμηχανία, επικοινωνία.
Δεύτερη μέρα
- Επιστημονικές έρευνες για τον γλωσσικό σεξισμό και την συμπεριληπτική γλώσσα.
- Η ισότητα των φύλων και η διαφορετικότητα. Η κοινωνική αλλαγή. Γλωσσικές αναπαραστάσεις.
- Φύλο και κοινωνική τάξη σε κείμενα μαζικής κουλτούρας.
- Η συμπεριληπτική γλώσσα ως θέμα δημόσιας συζήτησης.
- Οδηγοί χρήσης ουδέτερης γλώσσας από διεθνείς οργανισμούς.
- Το γλωσσικό αισθητήριο των φυσικών ομιλητών/τριών ως κρίσιμος παράγοντας γλωσσικών επιλογών.
- Πολιτική ορθότητα και ελευθερία της έκφρασης.
Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, η συντονίστρια θα παρουσιάσει τις παραπάνω θεματικές και οι συμμετέχοντες/ουσες θα λαμβάνουν μέρος ενεργά στον διάλογο και σε μελέτη περιπτώσεων. Επιπλέον, δέκα ημέρες πριν τη διεξαγωγή του εργαστηρίου, όλα τα άτομα που θα συμμετάσχουν θα λάβουν σχετικό υλικό το οποίο μπορούν προαιρετικά να μελετήσουν εκ των προτέρων.
Στόχοι
Oι συμμετέχοντες/ουσες στο εργαστήριο αναμένεται να:
- Εξοικειωθούν με τις έννοιες του γλωσσικού σεξισμού, των έμφυλων ταυτοτήτων και στερεοτύπων και της συμπεριληπτικής γλώσσας.
- Εξετάσουν συγκεκριμένα γλωσσικά παραδείγματα σχηματισμού ουδέτερων τύπων και να σχολιάσουν τη δυνατότητα διεύρυνσης της χρήσης τους στην κοινότητα των φυσικών ομιλητών/τριών.
- Αναγνωρίσουν τη δυναμική και τα όρια της γλώσσας ως προς τις απεικονίσεις και τις αναπαραστάσεις της κοινωνικής αλλαγής.
- Αξιολογήσουν τη σημασία της γλώσσας ως προς την κατασκευή, συντήρηση ή και διάδοση των στερεοτύπων και ειδικά των έμφυλων.
- (Ανα)στοχαστούν πάνω στη δύναμη του γλωσσικού αισθητήριου σε σχέση με τις γλωσσικές επιλογές που κυριαρχούν.
- Συνειδητοποιήσουν τη στενή διασύνδεση γλώσσας και κοινωνίας, το μέγεθος της ελευθερίας που διακρίνει τη γλώσσα, αλλά και τις δεσμεύσεις της.
- Καλλιεργήσουν τις γνώσεις τους στη Γλωσσική Επιστήμη, να βελτιώσουν την επικοινωνιακή τους ικανότητα και να εμβαθύνουν στην έννοια της ενσυναίσθησης.
Αιτήσεις και συμμετοχή
Η συμμετοχή στο εργαστήριο είναι δωρεάν, και δεν απαιτούνται προηγούμενες γνώσεις γύρω από τα αντικείμενα που θα συζητηθούν.
Η επιλογή των είκοσι (20) συμμετεχόντων/ουσών θα γίνει από την Ακαδημαϊκή Συντονίστρια του εργαστηρίου. Κριτήριο επιλογής είναι και η συμμετοχή για πρώτη φορά σε εργαστήριο του ΚΕΣ σε συνδυασμό με την υποβολή ενός σύντομου βιογραφικού σημειώματος (έως 150 λέξεις).
Το ΚΕΣ θα χορηγήσει στους/στις συμμετέχοντες/συμμετέχουσες που θα παρακολουθήσουν όλες τις ενότητες ευχαριστήρια επιστολή που θα πιστοποιεί τη συμμετοχή τους στο εργαστήριο.
Όλοι/ες οι αιτούντες/ούσες θα ειδοποιηθούν από το ΚΕΣ μέχρι τις 26 Οκτωβρίου 2023 με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την εξέλιξη της αίτησής τους. Οι συμμετέχοντες/ουσες χρειάζεται να επιβεβαιώσουν τη συμμετοχή τους με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και θα ενημερωθούν και τηλεφωνικά για τη συμμετοχή τους και σχετικές φόρμες που θα χρειαστεί να υποβάλλουν. Για διευκρινίσεις σχετικά με το εργαστήριο και τη διαδικασία των αιτήσεων μπορείτε να απευθύνεστε καθημερινά (10:00 πμ–5:00 μμ) στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, στο τηλέφωνο 27520 47040.